Tgei vul dir
Laax?
II pli vegl sigil ed ils pli vegls documents tradeschan aunc la vera derivonza dil num dalla vischnaunca: Lags. La fuorma «Lax» cumpara pér sin in sigil duvraus suenter 1424 e la fuorma «Laax» schizun pér el 16avel tschentaner. Il lag vegn numnaus per l‘emprema ga en in document 1434 cura ch‘ils Libers da Laax regalan agl uestg da Cuera il lag sul vitg. El Lag Grond anfl‘ins era il glischun, igl animal da uoppen dalla vischnaunca da Laax.
Caltgera?
Liug nua ch’ins barschava caltschina.
Casti?
Denominaziun per il crest cun la ruina Cuolm Liung.
Fraissen?
Scadin da Laax enconuscha il Crap Fraissen che las strias han vuliu ruclar el lag per neghentar gl‘entir vitg. Il tuccar da dis ha denton spuentau las strias e spindrau la vischnaunca.
Grava?
Paliu.
Lag digI Oberst?
Lag e paliu sut il vitg. Tenor la tradiziun duei in colonel da Laax en survetschs jasters, Cristoffel Giuachin Anton de Montalta, haver contrahau culs Franzos a Staderas. EIs hagien sinquei schanegiau il vitg.
Marcau?
El temps medieval haveva liug leu pil di da s. Gag, (16 d‘october) in marcau che cuzzava treis dis.
Murschetg?
El temps medieval in uclaun habitau. In num da famiglia Murtschickh ei documentaus a Sagogn dapi il 16avel tschentaner. II tratsch da Murschetg ei denton ordvart schetgs e carpus, aschia ch‘igl ei era buca sclaus che Murschetg fuva oriundamein il «munt” (cuolm) schetg.
Pardanal?
El 17avel tschentaner ei il num documentaus sco «Madernal sura». Aschia eis ei da supponer ch‘el sereferescha al latin «maternalis» (dalla mumma), forsa pia «bein che deriva ord l’ierta materna».
Platta Pussenta?
Grep, platta al cunfin denter Laax, Falera, Sagogn e Schluein. Documentaus 1526 sco «Platta Cunsennas», pia «grep cun enzennas». Pli tard midaus en «Platta Pussenta» dil sursilvan «pussent» (da vertit e forza particulara). Entuorn ina crusch profundamein engravada en quella platta ein las inizialas da quels loghens medievals nudai cun colur cotschna.
Staderas?
II tierm regorda ch‘ins pesava cheu el temps medieval la rauba da dazi.
Tuleu?
Treis uauls da tieu en vischinonza dil vitg.
Vorab?
Tudestg-svizzer «vorab(a)», «voranaba», pia num daus neu da Glaruna.
Zuneu?
Probabel dil sursilvan «izun» + finiziun -iu/-eu, pia «liug cun bia izuns».
« »